Vandaag (13 oktober 2021) neemt koning Willem Alexander de eerste editie van de Nieuwe Bijbelvertaling 2021 in ontvangst tijdens de officiële presentatie in de Grote Kerk in Den Haag.
Vanaf NU is de NBV21 te koop in de winkel.
WAT IS ER NIEUW IN DE NBV21?
- Eerbiedshoofdletters: hoofdletters in verwijswoorden naar God
- Up-to-date gemaakt: nieuwe inzichten verwerkt
- Meer consistentie: een hechter bouwwerk
- Slimme concordantie: thema’s en verbanden zijn duidelijker
- Minder is meer: al te ingevulde vertalingen teruggedraaid
- Brede basis: interpretaties met weinig draagvlak herzien
- Nederlands waar nodig verbeterd
De nieuwe Bijbel voor de 21ste eeuw
De NBV21 is de nieuwe Bijbel voor de 21e eeuw, bedoeld als standaardvertaling van de Bijbel voor Nederland en Vlaanderen. Deze vertaling is de afronding van een zorgvuldig en gebalanceerd traject. We hebben dit gedaan omdat revisie nodig is en waardevol, en omdat we inzagen dat het nog beter kon. De NBV21 heeft veel te danken aan opmerkingen van alle betrokken lezers. De NBV21 is daardoor niet alleen de Bijbel vóór de 21e eeuw, maar ook de Bijbel ván de 21e eeuw.
Wat is er nieuw in de NBV21?
Dicht bij de bron
Elk vers is opnieuw getoetst aan de brontekst en verbeterd waar dat nodig was. En er is extra aandacht besteed aan consistentie in de vertaling. Daardoor kun je teksten die met elkaar te maken hebben nu makkelijker aan elkaar verbinden. Dat maakt deze vertaling nog nauwkeuriger.
Breed gedragen
De NBV21 stoelt op een breed draagvlak. De basis is gelegd door een breed, interconfessioneel team van vertalers en meelezers. Alle reacties op de NBV van duizenden bijbellezers uit de breedte van de kerken en van vele experts zijn meegewogen en verwerkt. Verbeteringen in de NBV21 zijn wetenschappelijk getoetst, waardoor de vertaling nog sterker staat.
Ontdek meer
Waar in de brontekst op verschillende plekken hetzelfde motiefwoord gebruikt wordt, zie je dit nu terug in het Nederlands. Hierdoor krijg je meer oog voor extra betekenislagen in de tekst. Daarnaast is er in de NBV21 ruimte om zelf te ontdekken wat de tekst te zeggen heeft, doordat er geen onnodige sturing gegeven wordt in de vertaling.
Wat is de NBV21?
Bij het verschijnen van de NBV in 2004 riep het NBG iedereen op om feedback op de vertaling te geven. Alle reacties zouden worden meegenomen om de vertaling bij te werken. De respons was overweldigend.
We kregen veel waardevolle informatie: dingen als vertaalfoutjes of onduidelijke zinnen, maar ook over hoe de lezers deze bijbelvertaling ervaren in hun dagelijkse leven. In de vele brieven, e-mails, dossiers, artikelen en boeken werden bovendien enkele duizenden suggesties gedaan om de vertaling te verbeteren.
In deze video legt NBG-directeur Rieuwerd Buitenwerf uit waarom de NBV21 verschijnt:
NBV21 – Hoe?
Van 2016 tot 2020 heeft het NBG gewerkt aan de revisie van de Nieuwe Bijbelvertaling. Het vertaalteam heeft de tekst van de NBV vers voor vers tegen het licht gehouden en aan de brontekst getoetst. Zo hebben we op een heel zorgvuldige manier de vertaling over de hele linie verbeterd en aangescherpt.
We hebben ruim twintigduizend kwesties bekeken. Daar zaten ook alle suggesties van lezers tussen. In zo’n twaalfduizend gevallen hebben we iets aan de vertaling veranderd (eerbiedshoofdletters niet meegeteld). We hebben stap voor stap gewerkt aan een vertaling die al het goede van de NBV combineert met alles wat nog beter kon. Het resultaat: een vertaling die vertrouwd voelt én als nieuw.
Van 2016 tot 2020 heeft het NBG gewerkt aan de revisie van de Nieuwe Bijbelvertaling. Het vertaalteam heeft de tekst van de NBV vers voor vers tegen het licht gehouden en aan de brontekst getoetst. Zo hebben we op een heel zorgvuldige manier de vertaling over de hele linie verbeterd en aangescherpt.
We hebben ruim twintigduizend kwesties bekeken. Daar zaten ook alle suggesties van lezers tussen. In zo’n twaalfduizend gevallen hebben we iets aan de vertaling veranderd (eerbiedshoofdletters niet meegeteld). We hebben stap voor stap gewerkt aan een vertaling die al het goede van de NBV combineert met alles wat nog beter kon. Het resultaat: een vertaling die vertrouwd voelt én als nieuw.
Lees meer over ons werk bij: een kijkje achter de schermen.
Van NBV naar NBV21
De NBV biedt een getrouwe weergave van de brontekst in natuurlijk Nederlands. Kenmerkend voor de NBV is de bijzondere aandacht voor het eigen karakter van ieder bijbelboek. Genre, stijl, en tekstkenmerken klinken in de vertaling goed door. Bovendien is steeds heel goed gelet op de voorleesbaarheid van de tekst.
De NBV is een interconfessionele vertaling waarin is meegewerkt door experts uit veel verschillende kerkelijke stromingen. Het Nederlands Bijbelgenootschap werkte hierin samen met het Vlaams Bijbelgenootschap, de Katholieke Bijbelstichting en de Vlaamse Bijbelstichting. De NBV is bedoeld als standaardvertaling voor het hele Nederlandse taalgebied.
“De NBV21 is de opvolger van de NBV. Het is hetzelfde bouwwerk, maar vernieuwd en verstevigd.”
De NBV21 is de opvolger van de NBV. Het is hetzelfde bouwwerk, maar vernieuwd en verstevigd. De afgelopen jaren hebben we de vertaling vers voor vers getoetst aan de brontekst. Onze conclusie: de NBV is een solide bouwwerk, dat de toets der kritiek dikwijls met glans doorstaat (zie blog: NBV handhaven!). Maar toch viel er veel te verbeteren. De kwaliteit en sterke kanten van deze vertaling komen in de NBV21 scherper naar voren, en alles wat nog te verbeteren viel is aangepast.
Wat is er nieuw in de NBV21?
Eerbiedshoofdletters
In de NBV worden geen hoofdletters gebruikt in woorden die naar God verwijzen, zoals ‘hij’, ‘u’ en ‘hem’. Veel lezers betreuren dat. Over geen enkele andere kwestie zijn zoveel brieven geschreven als hierover. Deze kritiek kwam van lezers uit verschillende stromingen. En het blijkt ook na ruim vijftien jaar NBV geen kwestie van wennen te zijn. Voor veel lezers zit dit heel diep. Ze ervaren het als een gebrek aan eerbied.
Het NBG heeft daarom besloten om de eerbiedshoofdletters in te voeren in de NBV21. De persoonlijke voornaamwoorden die verwijzen naar God, Jezus en de heilige Geest worden nu met een hoofdletter geschreven.
Voor toelichting op het besluit: Eerbiedshoofdletters in de gereviseerde NBV.
Up-to-date
Dankzij wetenschappelijke studie neemt ons inzicht in de bijbelse talen en teksten telkens toe. Voor de NBV21 hebben we gebruik kunnen maken van nieuwe studies, bijbelcommentaren, woordenboeken en handboeken. Dat leidt tot allerlei verbeteringen in de vertaling.
Meer consistentie
Toen de NBV-vertalers hun werk deden, was de vertaling nog in aanbouw. Wij konden bij onze controle werken vanuit het geheel. We merkten dat we op veel punten de interne consistentie van de vertaling konden verbeteren. Niet alleen wordt de vertaling daar nauwkeuriger van, het geheel vormt daardoor ook een hechter bouwwerk. Het zal voor lezers van de NBV21 makkelijker worden om teksten die met elkaar te maken hebben te verbinden.
Slimme concordantie
Concordantie betekent dat woorden uit de brontekst op een vaste en daardoor herkenbare manier worden weergegeven in de vertaling. De NBV kiest voor slimme concordantie: woordherhaling moet betekenisvol zijn in de tekst en goed werken in het Nederlands. Voor de NBV was dit al een belangrijk principe, maar het was nog niet consequent genoeg uitgevoerd. In de NBV21 hebben we hier veel aan kunnen verbeteren. Dankzij slimme concordantie zijn motiefwoorden makkelijker te herkennen in de tekst. Dat biedt de lezer beter zicht op de thematiek en de rode draad door de tekst.
Minder is meer
Zonder interpretatie kun je niet vertalen. Maar de vraag is wel hoeveel je invult in de vertaling. Het beste is om zo te vertalen dat de lezer bij de juiste interpretatie uitkomt, maar zonder dat de vertaling die interpretatie afdwingt. Dat was ook het uitgangspunt van de NBV, maar soms is de vertaling toch te veel ingevuld. Dat was altijd bedoeld om de lezer te helpen, maar het wordt soms als storend ervaren. Bij onze controle hebben we hier op gelet. Vaak blijkt dat een iets opener formulering de kwaliteit van de tekst juist ten goede komt.
Brede basis
De NBV heeft als principe: vertaalkeuzes volgen de wetenschappelijke stand van zaken en niet de persoonlijke voorkeuren van een vertalers. Dat is grotendeels gelukt. Toch bleek er ook hier nog het een en ander te verbeteren. Bij onze toetsing hebben we steeds gekeken of de vertaalkeuzes steunen op breed wetenschappelijk draagvlak. En op dezelfde manier hebben we alle binnengekomen suggesties getoetst.
De NBV bevat een schat aan originaliteit als het gaat om de manier waarop de brontekst tot klinken wordt gebracht in het Nederlands. Dát hebben we gekoesterd in de revisie. Maar alles moet staan op een solide basis van betrouwbare interpretatie. Die basis hebben we in de NBV21 flink versterkt.
Nederlands
Het Nederlands van de NBV is van hoge kwaliteit. Het is een van de sterke kanten van deze vertaling. De taal van de psalmen is poëtisch, de taal van de brieven retorisch, de verhalen zijn pakkend. De inzet van goed en natuurlijk Nederlands draagt bij aan het leesplezier dat talloze NBV-lezers sinds 2004 ervaren. En nog belangrijker: veel lezers ervaren dat het taal is die spreekt tot hun hart.
Bij ons werk aan de NBV21 hebben we die hoge kwaliteit van het Nederlands gekoesterd en waar mogelijk versterkt. Af en toe bleken er kleine schoonheidsfoutjes in de tekst te staan; die hebben we verbeterd. En in een enkel boek viel er meer te winnen. Zo komt deze sterke kant van de NBV nog beter tot zijn recht.